Kể
từ khi các công trình nghiên cứu khoa học về cây Trinh nữa hoàng cung
được công bố, chứng minh được đây là loại dược liệu quý có khả năng chữa
các bệnh về u bướu, đã có rất nhiều sản phẩm gắn với mác Trinh nữ hoàng
cung ra đời khiến nhiều người bệnh lầm tưởng hễ cứ là Trinh nữ hoàng
cung là chữa được bệnh. Trên thực tế kết quả nghiên cứu mới nhất đã cho
thấy, Trinh nữ hoàng cung có cả một “tập đoàn” nhưng không phải cây nào
cũng có tác dụng chữa bệnh.
Cây nào chữa bệnh ?
Theo TS.DS Nguyễn Thị Ngọc Trâm - Người đã được nhận giải thưởng nhà
nước năm 2010 với công trình nghiên cứu về cây Trinh nữ hoàng cung thì
cây Trinh nữ hoàng cung Việt Nam (Crinum latifolium L) thuộc chi Náng
hay Tỏi lơi (miền Nam) với nhiều loài khá quen biết. Một số loài dùng
làm cảnh như náng hoa trắng, náng hoa đỏ và làm thuốc như Trinh nữ hoàng
cung, dùng trị bệnh u bướu. Theo kinh nghiệm dân gian trước đây, người
ta thường dùng lá trinh nữ hoàng cung phơi khô, sắc uống hằng ngày để
chữa trị các bệnh u bướu như u vú, u xơ, u nang buồng trứng, u phổi...
Tuy nhiên, do trinh nữ hoàng cung có cả một “tập đoàn” với 7 loại cây
đều nằm trong họ náng, rất giống nhau về hình dáng thực vật mà nếu nhìn
bằng mắt thường sẽ rất khó phân biệt nên nếu chỉ dựa vào kinh nghiệm
truyền miệng hay dùng lá từ những cây không rõ nguồn gốc không những
không chữa được bệnh mà còn có thể ảnh hưởng tới sức khỏe như gây ngộ
độc, vô sinh...
Vậy chính xác là loài Trinh nữ hoàng cung nào thể dùng làm thuốc chữa
bệnh? làm thế nào để có thể phân biệt cây trinh nữ hoàng cung dùng làm
thuốc với các loại náng khác? Kết quả nghiên cứu mới đây của TS. Nguyễn
Thị Ngọc Trâm và GS. TSKH Trần Công Khánh vừa được công bố trên Tạp chí
sinh học số 2, tập 34, tháng 6 năm 2012 cho thấy. Từ những năm 1990, qua
công tác chọn giống cây Trinh nữ hoàng cung do TS. Trâm phát hiện và
thu thập dựa trên cơ sở nghiên cứu đặc tính di truyền riêng biệt (ADN),
đặc điểm hình thái thực vật và thành phần hóa học của loại cây này thì
giống Trinh nữ hoàng cung có hoạt tính sinh học ngăn ngừa sự phát triển
của tế bào khối u và kích thích hệ miễn dịch để làm nguyên liệu sản xuất
thuốc chữa bệnh u bướu (hiện được dùng làm nguyên liệu sản xuất thuốc
Crila, Crila Forte, TPCN Crilin và Trà Trinh nữ hoàng cung) là một thứ
mới của loài Trinh nữ hoàng cung có ở Việt Nam với tên khoa học - “Trinh
nữ crila” (Crinum latifolium L. var.crilae Tram & Khanh), họ Náng
(Amaryllidaceae). Như vậy trong loài Trinh nữ hoàng cung của Việt Nam
hiện nay, thì chỉ có cây “Trinh nữ Crila” – được phát hiện và xác định
bởi TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm là cây có tác dụng chữa bệnh u bướu, được
dùng làm nguyên liệu sản xuất thuốc. Nghiên cứu này của TS. Trâm cũng
đã được Cục Bản quyền tác giả cấp giấy chứng nhận bản quyền.
Hiệu quả điều trị của thuốc thảo dược từ cây “Trinh nữ Crila” với các bệnh u bướu
Kết quả nghiên cứu của TS Nguyễn Thị Ngọc Trâm và các cộng sự tại Viện
Hàn lâm Khoa học Bungari cho thấy, trong lá cây “Trinh nữ Crila” có chứa
các hoạt tính sinh học kháng u, có tác dụng gây độc với các tế bào ung
thư phổi, ung thư gan...Kết quả nghiên cứu này chính là cơ sở để sản
xuất các sản phẩm dùng trong điều trị, hỗ trợ điều trị các bệnh về u
bướu. Trong đó đáng chú ý là thuốc, Crila, Crila Forte dùng trong điều
trị u phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới và u xơ tử cung ở nữ giới.
Thuốc Crila đã được thử nghiệm lâm sàng tại các Bệnh viện với 2 tác dụng
điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt và u xơ tử cung. Theo kết
quả nghiên cứu, hiệu quả điều trị của thuốc CRILA và CRILA FORTE với
bệnh u xơ tử cung đạt 79,5% -đề tài do PGS.TS. Vương Tiến Hòa, Bệnh viện
phụ sản trung ương làm chủ nhiệm, đã được Hội đồng Khoa học Bộ Y tế
nghiệm thu. Với bệnh u phì đại lành tính tuyến tiền liệt, đề tài khoa
học cấp bộ “Đánh giá tác dụng điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt
bằng viên nang trinh nữ hoàng cung ”do GS.TS. Trần Đức Thọ làm chủ
nhiệm, thực hiện tại Viện Y học Cổ truyền Quốc gia, Viện Y học Cổ truyền
Tp. Hồ chí Minh, Viện Lão khoa Hà Nội đã báo cáo hiệu quả điều trị
thuốc Crila và Crila Forte đạt 89.18%. Từ kết quả này, thuốc CRILA và
CRILA FORTE đã được Cục quản lý dược- Bộ Y tế cấp phép lưu hành toàn
quốc.
Hiện nay, Cây “Trinh nữ Crila” đang được TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm tiếp
tục được nghiên cứu, chứng minh là tác dụng hỗ trợ điều trị cho các bệnh
nhân ung thư, hỗ trợ điều trị kích thích hệ miễn dịch, tăng cường sức
đề kháng của cơ thể, ức chế sự phân chia tế bào, kích thích sự sinh sản
và gây hoạt hoá các tế bào bạch huyết có chức năng miễn dịch, những tác
dụng này góp phần kìm hãm sự phát triển của ung thư, chống lại sự sản
sinh của tế bào ung thư và di căn sau khi phẫu thuật.
Cẩn trọng với Trinh nữ hoàng cung không rõ nguồn gốc
Mặc dù các nghiên cứu về cây Trinh nữ hoàng cung có tên khoa học (Crinum
latifolium L. var.crilae Tram & Khanh) được định danh là “Trinh nữ
Crila”, dùng làm nguyên liệu sản xuất dược phẩm của TS. Nguyễn Thị Ngọc
Trâm đã được cấp chứng nhận bản quyền tác giả song trong thời gian qua,
nhiều đơn vị sản xuất dược phẩm đã tự ý trích dẫn các kết quả nghiên
cứu, từ đó sản xuất các sản phẩm gắn với trinh nữ hoàng cung trong khi
nguồn dược liệu này không phải do TS. Trâm nghiên cứu hay chuyển giao
kết quả nghiên cứu. Việc trích dẫn này khiến người dùng rất dễ bị nhầm
lẫn và không biết đâu là sản phẩm có tác dụng thực sự, đã được nghiên
cứu, thử nghiệm rõ ràng. Trên thực tế đa số bệnh nhân thường không
nghiên cứu kỹ nên khi thấy quảng cáo bất kỳ sản phẩm nào được sản xuất
từ trinh nữ hoàng cung đều có suy nghĩ chung là sản phẩm nào cũng có tác
dụng sinh học như trong kết quả nghiên cứu được công bố của TS. Trâm.
“Theo tôi được biết, hiện nay, đã có hàng chục loại sản phẩm (chủ yếu là
thực phẩm chức năng) đang lưu hành trên thị trường đều ghi trên nhãn
sản phẩm có nguồn gốc từ cây Trinh nữ hoàng cung, nhiều sản phẩm còn
được đặt tên gần giống với tên thuốc mà tôi đã nghiên cứu, trong khi
không thấy công bố các nghiên cứu, bằng chứng khoa học liên quan như là
loại Trinh nữ hoàng cung nào? vùng trồng nguyên liệu ra sao, có qua các
thử nghiệm lâm sàng hay không ?...vì thế, không thể khẳng định cứ hễ nói
Trinh nữ hoàng cung là có khả năng chữa bệnh. Người bệnh cần hết sức
cẩn trọng, lưu ý khi dùng, tránh những nhầm lẫn đáng tiếc.” TS. Trâm
cho biết.
Với các bệnh nhân u bướu khi chọn các sản phẩm từ cây trinh nữ hoàng
cung, tốt nhất nên lựa chọn các sản phẩm đã được nghiên cứu rõ ràng về
nguồn gốc, chất lượng dược liệu,có căn cứ khoa học về cơ chế tác dụng
của sản phẩm. Không nên tự ý sử dụng lá trinh nữ hoàng cung mà không rõ
nguồn gốc hoặc sử dụng các sản phẩm trôi nổi trên thị trường. Bởi lẽ,
chỉ có các nhà khoa học mới xác định được chính xác cây Trinh nữ hoàng
cung dựa trên cơ sở kết quả nghiên cứu về gen, chứ người thường không
thể phân biệt được dựa trên hình thái thực vật. Vì thế, nếu sử dụng các
sản phẩm được sản xuất từ nguồn nguyên liệu chưa được kiểm soát chất
lượng, không những không có tác dụng chữa bệnh, mà rất có thể ảnh hưởng
tới sức khỏe, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng. Ngay cả khi đã chọn
đúng loại cây Trinh nữ hoàng cung mà vùng trồng không đạt yêu cầu về thổ
nhưỡng, khí hậu, nguồn nước, quá trình chăm sóc, thời gian thu hái, chế
biến thì dược liệu đó cũng không đảm bảo hàm lượng hoạt chất sinh học
để làm thuốc.
Chia sẻ với An ninh Thủ đô, TS. Trâm khẳng định, toàn bộ kết quả nghiên
cứu về cây Trinh nữ hoàng cung, được định danh “Trinh nữ Crila” chỉ được
chuyển giao cho một đơn vị duy nhất để sản xuất các sản phẩm thuốc
Crila, Crila Forte, thực phẩm chức năng viên năng Crilin và Trà túi lọc
Trinh nữ hoàng cung là công ty TNHH Thiên Dược. Các sản phẩm này được
Công ty TNHH Thiên Dược sản xuất từ nguồn nguyên liệu đạt tiêu chuẩn
GACP – WHO (thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc), nhà máy của
đã được Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn
GMP-WHO (Thực hành tốt sản xuất thuốc), GLP (Thực hành tốt phòng kiểm
nghiệm thuốc), GSP (Thực hành tốt bảo quản thuốc. Do đó sản phẩm của
Công ty Thiên Dược có sự khác biệt so với các sản phẩm có thành phần từ
trinh nữ hoàng cung hiện đang có trên thị trường