Bằng những thành quả nghiên cứu miệt mài trong nhiều năm, TS, DS
Nguyễn Thị Ngọc Trâm đã thành công trong việc nghiên cứu về cây Trinh
nữ Hoàng cung Việt Nam, từ đó cho ra đời những sản phẩm hữu ích cho cuộc
sống, đồng thời mở ra một hướng phát triển các hoạt chất sinh học chiết
xuất từ nguồn nguyên liệu thiên nhiên phục vụ phòng ngừa và điều trị
ung thư. Đặc biệt, thông qua thực hiện cụm công trình nghiên cứu về cây
Trinh nữ Hoàng cung, đã tạo được nguồn dược liệu mới từ cây hoang dại,
đóng góp một loại thuốc mới bào chế từ các hoạt chất alcaloid chiết xuất
từ thảo dược, góp phần làm giàu thêm kho tàng thuốc điều trị khối u đạt
hiệu quả cao.
Tạp chí hoạt động khoa học miễn phí
23/03/2012
|
Cụm công trình đã được Hội đồng Giải thưởng cấp nhà nước
đề nghị tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ (KH&CN)
năm 2010.
Những kết quả nghiên cứu về cây Trinh nữ Hoàng cung Việt Nam
Cụm
công trình của TS, DS Nguyễn Thị Ngọc Trâm và các cộng sự nghiên cứu về
cây Trinh nữ Hoàng cung Việt Nam (Crinum latifolium L.) được thực hiện
từ năm 1990 đến nay, bao gồm nhiều nội dung: Nghiên cứu về thực vật học,
xác định tên khoa học; hình thái thực vật; thành phần hóa học; nghiên
cứu chọn giống dựa trên cơ sở nghiên cứu về gen, dấu vân tay hóa học;
nhân giống bằng phương pháp nhân giống tự nhiên,
nhân giống vô tính; nghiên cứu, xây dựng quy trình trồng, chăm sóc, thu
hái theo tiêu chí GACP - WHO (thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc) hoàn thiện quy trình
chiết xuất alcaloid và flavonoid là những nhóm hoạt chất có hoạt tính
sinh học trong cây Trinh nữ hoàng cung; nghiên cứu bào chế viên nang
cứng Crila điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt và u xơ tử cung;
tác dụng dược lý của chế phẩm và thử độc tính; tiêu chuẩn hóa sản phẩm;
độ ổn định và tác dụng sinh học của thuốc. Đây cũng là những kết
quả chính của dự án cấp nhà nước KC.10.DA.17 (giai đoạn 2006-2010) đã được
nghiệm thu đạt loại xuất sắc.
Cụm công trình nghiên cứu về cây Trinh nữ hoàng cung đã sử dụng các
phương pháp nghiên cứu thường quy và hiện đại mà các nước tiên tiến đang
sử dụng trong nghiên cứu về cây thuốc. Do đó, đã tạo ra được một
sản phẩm thuốc mới đầu tiên trên thế giới để điều trị u xơ tử cung và
phì đại lành tính tuyến tiền liệt từ dược thảo Việt Nam - cây Trinh nữ
hoàng cung Crinum latifolium L.
|
Bên
cạnh đó, đã đưa ra một giống cây trồng mới được thuần chủng từ cây
hoang dại và chọn giống dựa trên cơ sở nghiên cứu về gen và dấu vân tay
hóa học. Cây Trinh nữ hoàng cung đã được trồng trên vùng trồng ổn định
do đó hàm lượng hoạt chất alcaloid trong cao chiết đạt từ 0,42% là
nguyên liệu để sản xuất viên Crila. Đồng thời, đã hoàn thiện quy trình
chiết xuất các hoạt chất sinh học và loại bỏ những chất gây tác dụng phụ
như hippadine. Ngoài ra, còn loại được tạp chất làm ảnh hưởng đến tác
dụng sinh học của acaloid và flavonoid, đưa ra thông số phù hợp với
thiết bị chế tạo máy dành cho công nghệ chiết xuất.
Cụm công trình đã chứng minh được khả năng kích thích miễn dịch của các
phân đoạn alcaloid và flavonoid có trong lá cây Trinh nữ hoàng cung dùng
làm nguyên liệu sản xuất thuốc hỗ trợ điều trị ung thư trong tương lai.
Không chỉ có tính mới, tính khoa học như đã nêu trên, cụm công trình còn
mang lại những giá trị kinh tế, xã hội đáng kể, như: tạo ra vùng trồng
gần 25 ha dược liệu sạch Trinh nữ hoàng cung, góp phần bảo vệ môi trường
sống, đảm bảo sức khỏe con người; xuất khẩu thuốc Crila góp phần tăng
thu nhập; tạo sản phẩm mới từ nguồn dược liệu sạch; chủ động nguồn
nguyên liệu làm thuốc... Qua đó, đã góp phần chứng minh năng lực sáng
tạo của đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ ngành y dược Việt Nam,
trong việc sản xuất từ dược liệu những
thuốc có chất lượng tốt, không thua kém các nước tiên tiến trên thế
giới. Việc cho ra đời sản phẩm thuốc mới cũng góp phần bình ổn giá thuốc
trong nước, tạo được sản phẩm thuốc đặc trị mang thương hiệu Việt. Đồng
thời đào tạo đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật có tay nghề trồng, thu
hái, chế biến dược liệu, chiết xuất, kỹ thuật bào chế thuốc tốt; mở rộng
giao lưu giữa các nhà khoa học trong và ngoài nước.
Những sản phẩm có ích cho cuộc sống
Ra đời từ cụm công trình nghiên cứu của TS, DS Nguyễn Thị Ngọc Trâm và
các cộng sự, sản phẩm thuốc Crila và 2 sản phẩm thực phẩm chức năng -
viên nang Crilin và trà túi lọc Trinh nữ hoàng cung (của Công ty TNHH
Thiên Dược do TS, DS Nguyễn Thị Ngọc Trâm làm giám đốc) đã và đang trở
thành những sản phẩm hữu ích cho cuộc sống, đã được minh chứng có hiệu
quả điều trị cao, an toàn, giá thành phù hợp, được người bệnh tin dùng.
Đó là những sản phẩm được bào chế từ các alcaloid, flavonoid và những
nhóm chất có hoạt tính sinh học ở trong cây Trinh nữ hoàng cung, có tác
dụng ngăn ngừa sự phát triển của tế bào u, kích thích miễn dịch, có tác
dụng chống oxy hóa và có khả năng tạo máu. Với sự giúp đỡ quan trọng của
Bộ Y tế và Bộ KH&CN trong việc đầu tư kinh phí nghiên cứu cho những
dự án sản xuất thử nghiệm cấp nhà nước, đề tài cấp bộ, sản phẩm Crila
đã ra đời và được đánh giá cao. Sản phẩm đã được thử nghiệm lâm sàng
theo Quy chế 371 của Bộ Y tế, đạt hiệu quả điều trị 89,18% đối với phì
đại lành tính tuyến tiền liệt và 79,5% đối với u xơ tử cung. Crila cũng
là thuốc đầu tiên điều trị u xơ tử cung được sản xuất từ thảo dược Việt
Nam.
Vùng
trồng Trinh nữ hoàng cung của Công ty TNHH Thiên Dược tại Long Thành -
Đồng Nai tuân thủ chặt chẽ các quy định trong Thông tư số 14/2009/TT-BYT
ngày 3.9.2009 của Bộ Y tế hướng dẫn triển khai áp dụng các nguyên tắc,
tiêu chuẩn “Thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc” theo khuyến
cáo của Tổ chức y tế thế giới. Quá trình sản xuất dược liệu được kiểm
soát chặt chẽ từ khâu chọn giống, trồng, chăm sóc, thu hái, sơ chế đến
khâu đóng gói và bảo quản. Các hoạt động có liên quan trực tiếp và gián
tiếp đến chất lượng dược liệu đều được quy định bằng văn bản, ban hành
thành các quy trình thao tác tiêu chuẩn sản xuất riêng (SOP) và các biểu
mẫu cho nhân viên thực hiện và ghi chép đầy đủ, kịp thời các kết quả
thực hiện, lưu vào hồ sơ. Song song với hệ thống tài liệu và biểu mẫu,
Công ty còn có hệ thống hồ sơ, đảm bảo truy xuất được toàn bộ lịch sử
của một lô dược liệu khô, cũng như truy nguyên được nguồn gốc củ giống
của một lô thửa dược liệu ngoài đồng ruộng. Việc lựa chọn giống dựa trên
cơ sở nghiên cứu đặc tính di truyền ADN. Vị trí trồng dược liệu Trinh
nữ hoàng cung cũng được nghiên cứu kỹ lưỡng về thổ nhưỡng, khí hậu (phù
hợp với những vùng có khí hậu khô, nóng). Cách xa đường giao thông lớn,
không bị ô nhiễm bởi khu dân cư đông người, không gần các nhà máy, xí
nghiệp, bệnh viện, nghĩa trang. Nước tưới đạt Quy chuẩn kỹ thuật quốc
gia về chất lượng nước ăn uống QCVN 01: 2009/BYT do Bộ Y tế ban hành.
Trong công tác trồng dược liệu, Công ty tuyệt đối không sử dụng phân hóa
học và chất kích thích tăng trưởng, thuốc trừ sâu, thực hiện bắt sâu
bằng tay dùng pheromon để bẫy bắt.
Sản
phẩm Crila được chiết xuất và bào chế tại nhà máy của Công ty Thiên
Dược đạt tiêu chuẩn GMP (thực hành sản xuất thuốc tốt), GLP (thực hành
kiểm nghiệm thuốc tốt), GSP (thực hành bảo quản thuốc tốt). Lá Trinh nữ
hoàng cung được nuôi trồng, thu hái, bảo quản theo tiêu chuẩn GACP -
WHO, được chuyển về nhà máy để chiết xuất alcaloid và flavonoid. Công ty
cũng áp dụng phương pháp HPLC (đang được các nước Anh, Pháp, Mỹ sử
dụng) trong việc kiểm nghiệm viên Crila, giúp chiết tách và làm sạch,
tạo được chất chuẩn tinh khiết crinamidine.
Hiện nay, Crila là viên thuốc đầu tiên trên thế giới điều trị u xơ tử
cung được sản xuất từ thảo dược Việt Nam và là một trong ba viên thuốc
điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt, do vậy có khả năng cạnh
tranh cao cả về hiệu quả điều trị, giá thành, lại không có tác dụng phụ
như các thuốc khác. Những sản phẩm này cũng chính là niềm tự hào của trí
tuệ Việt Nam, góp phần nâng cao trình độ y dược của đất nước sánh ngang
khu vực và thế giới, đồng thời mở ra một hướng phát triển nghiên cứu
các hoạt chất sinh học chiết xuất từ nguồn nguyên liệu thiên nhiên phòng
ngừa và điều trị ung thư - căn bệnh đang được coi là nan y từ nhiều thế
kỷ nay.
Hương Giang